威妥碼

威妥瑪拼音係為20世紀中文主要的音譯系統。1979年以前，威妥瑪拼音更是廣泛地被運用於英文標準參考資料與所有有關中國的書籍當中。儘管至今為止，絕大多數的威妥瑪拼音應用都已被漢語拼音所取代，還是仍有部份區域（尤其是台灣當局部分地區），以威妥瑪拼音拼寫。

威妥瑪拼音是英國劍橋大學首位中文講師威妥瑪在中國期間所創造的、以拉丁字母拼寫拼讀漢字的方法。威妥瑪並在1867年以英文出版了第一本漢語課本——《語言自邇集》。隨後在1912年，由英國派遣至中國的外交官翟理斯完成了此系統的修訂。

在應用上，威妥瑪拼法主要用於漢字的讀音標註、中國地理名稱和華人人名翻譯。中國大陸地區自1950年代以後，隨著漢語拼音方案的廣泛推廣，威妥瑪拼法已停止使用，但在台灣仍被廣泛使用。台灣當局自2003年開始推行以通用拼音為主的統一譯音政策，開始建議（但非強制）台灣公民在“護照”上的英文譯名方面使用通用拼音之前，台灣當局外事部門是以威瑪拼音作為譯名標準，也因此大部分台灣人的姓名以及縣市地名英譯，皆採用此拼寫法。

縱然漢語拼音已躍升為國際中文交流的通用標準，許多過去已廣泛使用並成為英文單字的普通話詞句，仍時以威妥瑪拼音的方式出現，例如：功夫（Chinese Kungfu）、清明節（Chingming Festival）、宮保雞丁（Kungpao Chicken）、蔣介石(Chiang Kai-shek等等。

許多華人地區的羅馬地名都使用這種拼法，如台北（Taipei）、台中（Taichung）與高雄（Kaohsiung）等；而中國大陸部份城市與省份則曾經使用以威妥瑪拼音為基礎、依地區方言及古代發音修改而成的郵政式拼音拼寫地名，例如：廣州（Kwangchow，威妥瑪拼音為：Kuangchou）、北京（Peking，威：Peiching）與南京（Nanking，威：Nanching）等。雖然中國大陸已經廢棄這套拼音辦法，但是不少著名機構與歷史悠久的學府仍然保留舊有的名稱，如青島啤酒(Tsingtao Beer)、清華大學(Tsinghua Univ.)等。

香港這種叫“港式威妥碼”拼法（或粵式威妥碼）。以港音（粵語）發音為拼寫基準，威妥碼拼法為形式。

港澳台根本不賣漢語拼音的賬，因為漢語拼音出來得晚，而且缺點十分多。

就象這幾個聲母“zh,sh,c,ü等等……”

這個“ZH”聲母外國人發不來的；“SH”他們也發不來，他們會發成漢語聲母“X”的音；“C”他們也不會發，他們發“C”是漢語聲母“K”的音；這個“ü”在一些字母語系裡並沒有這個韻母。

所以從某種角度來看， “威妥碼”式拼音更容易讓外國人拼寫發音。

“香港”的這個“HONG KONG”和九龍的這個“KOWLOON”就是當時英國人根據當地居民發音寫的。

各種拼音系統比較表

Zhuyin Wade-Giles MPS2 Yale Tongyong Pinyin Hanyu Pinyin Gwoyeu Romatzyh

注音韋式注音二式雅禮通用拼音漢語拼音國語羅馬字第一聲，第二聲，第三聲，第四聲

BPMF Wade-Giles MPS II Yale Tongyong Hanyu Gwoyeu Romatzyh

ㄚ a a a a a a ar aa ah

ㄞ ai ai ai ai ai ai air ae ay

ㄢ an an an an an an arn aan ann

ㄤ ang ang ang ang ang ang arng aang anq

ㄠ ao au au ao ao au aur ao aw

ㄓㄚ cha ja ja jha zha ja jar jaa jah

ㄔㄚ ch`a cha cha cha cha cha char chaa chah

ㄓㄞ chai jai jai jhai zhai jai jair jae jay

ㄔㄞ ch`ai chai chai chai chai chai chair chae chay

ㄓㄢ chan jan jan jhan zhan jan jarn jaan jann

ㄔㄢ ch`an chan chan chan chan chan charn chaan chann

ㄓㄤ chang jang jang jhang zhang jang jarng jaang janq

ㄔㄤ ch`ang chang chang chang chang chang charng chaang chanq

ㄓㄠ chao jau jau jhao zhao jau jaur jao jaw

ㄔㄠ ch`ao chau chau chao chao chau chaur chao chaw

ㄓㄜ che je je jhe zhe je jer jee jeh

ㄔㄜ ch`e che che che che che cher chee cheh

ㄓㄟ chei jei jei jhei zhei jei jeir jeei jey

ㄓㄣ chen jen jen jhen zhen jen jern jeen jenn

ㄔㄣ ch`en chen chen chen chen chen chern cheen chenn

ㄓㄥ cheng jeng jeng jheng zheng jeng jerng jeeng jenq

ㄔㄥ ch`eng cheng cheng cheng cheng cheng cherng cheeng chenq

ㄐㄧ chi ji ji ji ji ji jyi jii jih

ㄑㄧ ch`i chi chi ci qi chi chyi chii chih

ㄐㄧㄚ chia jia jya jia jia jia jya jea jiah

ㄑㄧㄚ ch`ia chia chya cia qia chia chya chea chiah

ㄐㄧㄤ chiang jiang jyang jiang jiang jiang jyang jeang jianq

ㄑㄧㄤ ch`iang chiang chyang ciang qiang chiang chyang cheang chianq

ㄐㄧㄠ chiao jiau jyau jiao jiao jiau jyau jeau jiaw

ㄑㄧㄠ ch`iao chiau chyau ciao qiao chiau chyau cheau chiaw

ㄐㄧㄝ chieh jie jye jie jie jie jye jiee jieh

ㄑㄧㄝ ch`ieh chie chye cie qie chie chye chiee chieh

ㄐㄧㄢ chien jian jyan jian jian jian jyan jean jiann

ㄑㄧㄢ ch`ien chian chyan cian qian chian chyan chean chiann

ㄓ chih jr jr jhih zhi jy jyr jyy jyh

ㄔ ch`ih chr chr chih chi chy chyr chyy chyh

ㄐㄧㄣ chin jin jin jin jin jin jyn jiin jinn

ㄑㄧㄣ ch`in chin chin cin qin chin chyn chiin chinn

ㄐㄧㄥ ching jing jing jing jing jing jyng jiing jinq

ㄑㄧㄥ ch`ing ching ching cing qing ching chyng chiing chinq

ㄐㄧㄡ chiu jiou jyou jiou jiu jiou jyou jeou jiow

ㄑㄧㄡ ch`iu chiou chyou ciou qiu chiou chyou cheou chiow

ㄐㄩㄥ chiung jiung jyung jyong jiong jiong jyong jeong jionq

ㄑㄩㄥ ch`iung chiung chyung cyong qiong chiong chyong cheong chionq

ㄓㄨㄛ cho juo jwo jhuo zhuo juo jwo juoo juoh

ㄔㄨㄛ ch`o chuo chwo chuo chuo chuo chwo chuoo chuoh

ㄓㄡ chou jou jou jhou zhou jou jour joou jow

ㄔㄡ ch`ou chou chou chou chou chou chour choou chow

ㄓㄨ chu ju ju jhu zhu ju jwu juu juh

ㄔㄨ ch`u chu chu chu chu chu chwu chuu chuh

ㄓㄨㄚ chua jua jwa jhua zhua jua jwa joa juah

ㄔㄨㄚ ch`ua chua chwa chua chua chua chuar chuaa chuah

ㄓㄨㄞ chuai juai jwai jhuai zhuai juai jwai joai juay

ㄔㄨㄞ ch`uai chuai chwai chuai chuai chuai chwai choai chuay

ㄓㄨㄢ chuan juan jwan jhuan zhuan juan jwan joan juann

ㄔㄨㄢ ch`uan chuan chwan chuan chuan chuan chwan choan chuann

ㄓㄨㄤ chuang juang jwang jhuang zhuang juang jwang joang juanq

ㄔㄨㄤ ch`uang chuang chwang chuang chuang chuang chwang choang chuanq

ㄓㄨㄟ chui juei jwei jhuei zhui juei jwei joei juey

ㄔㄨㄟ ch`ui chuei chwei chuei chui chuei chwei choei chuey

ㄓㄨㄣ chun juen jwen jhun zhun juen jwen joen juenn

ㄔㄨㄣ ch`un chuen chwen chun chun chuen chwen choen chuenn

ㄓㄨㄥ chung jung jung jhong zhong jong jorng joong jonq

ㄔㄨㄥ ch`ung chung chung chong chong chong chorng choong chonq

ㄐㄩ chü jiu jyu jyu ju jiu jyu jeu jiuh

ㄑㄩ ch`ü chiu chyu cyu qu chiu chyu cheu chiuh

ㄐㄩㄢ chüan jiuan jywan jyuan juan jiuan jyuan jeuan jiuann

ㄑㄩㄢ ch`üan chiuan chywan cyuan quan chiuan chyuan cheuan chiuann

ㄐㄩㄝ chüeh jiue jywe jyue jue jiue jyue jeue jiueh

ㄑㄩㄝ ch`üeh chiue chywe cyue que chiue chyue cheue chiueh

ㄐㄩㄣ chün jiun jyun jyun jun jiun jyun jeun jiunn

ㄑㄩㄣ ch`ün chiun chyun cyun qun chiun chyun cheun chiunn

ㄜ e e e e e e er ee eh

ㄟ ei ei ei ei ei ei eir eei ey

ㄣ en en en en en en ern een enn

ㄦ erh er er er er el erl eel ell

ㄈㄚ fa fa fa fa fa fa far faa fah

ㄈㄢ fan fan fan fan fan fan farn faan fann

ㄈㄤ fang fang fang fang fang fang farng faang fanq

ㄈㄟ fei fei fei fei fei fei feir feei fey

ㄈㄣ fen fen fen fen fen fen fern feen fenn

ㄈㄥ feng feng feng fong feng feng ferng feeng fenq

ㄈㄛ fo fo fwo fo fo fo for foo foh

ㄈㄡ fou fou fou fou fou fou four foou fow

ㄈㄨ fu fu fu fu fu fu fwu fuu fuh

ㄏㄚ ha ha ha ha ha ha har haa hah

ㄏㄞ hai hai hai hai hai hai hair hae hay

ㄏㄢ han han han han han han harn haan hann

ㄏㄤ hang hang hang hang hang hang harng haang hanq

ㄏㄠ hao hau hau hao hao hau haur hao haw

ㄏㄟ hei hei hei hei hei hei heir heei hey

ㄏㄣ hen hen hen hen hen hen hern heen henn

ㄏㄥ heng heng heng heng heng heng herng heeng henq

ㄏㄜ ho he he he he he her hee heh

ㄏㄡ hou hou hou hou hou hou hour hoou how

ㄒㄧ hsi shi syi si xi shi shyi shii shih

ㄒㄧㄚ hsia shia sya sia xia shia shya shea shiah

ㄒㄧㄤ hsiang shiang syang siang xiang shiang shyang sheang shianq

ㄒㄧㄠ hsiao shiau syau siao xiao shiau shyau sheau shiaw

ㄒㄧㄝ hsieh shie sye sie xie shie shye shiee shieh

ㄒㄧㄢ hsien shian syan sian xian shian shyan shean shiann

ㄒㄧㄣ hsin shin syin sin xin shin shyn shiin shinn

ㄒㄧㄥ hsing shing sying sing xing shing shyng shiing shinq

ㄒㄧㄡ hsiu shiou syou siou xiu shiou shyou sheou shiow

ㄒㄩㄥ hsiung shiung syung syong xiong shiong shyong sheong shionq

ㄒㄩ hsü shiu syu syu xu shiu shyu sheu shiuh

ㄒㄩㄢ hsüan shiuan sywan syuan xuan shiuan shyuan sheuan shiuann

ㄒㄩㄝ hsüeh shiue sywe syue xue shiue shyue sheue shiueh

ㄒㄩㄣ hsün shiun syun syun xun shiun shyun sheun shiunn

ㄏㄨ hu hu hu hu hu hu hwu huu huh

ㄏㄨㄚ hua hua hwa hua hua hua hwa hoa huah

ㄏㄨㄞ huai huai hwai huai huai huai hwai hoai huay

ㄏㄨㄢ huan huan hwan huan huan huan hwan hoan huann

ㄏㄨㄤ huang huang hwang huang huang huang hwang hoang huanq

ㄏㄨㄟ hui huei hwei huei hui huei hwei hoei huey

ㄏㄨㄣ hun huen hwen hun hun huen hwen hoen huenn

ㄏㄨㄥ hung hung hung hong hong hong horng hoong honq

ㄏㄨㄛ huo huo hwo huo huo huo hwo huoo huoh

ㄧ i yi yi yi yi i yi yii yih

ㄖㄢ jan ran ran ran ran rhan ran raan rann

ㄖㄤ jang rang rang rang rang rhang rang raang ranq

ㄖㄠ jao rau rau rao rao rhau rau rao raw

ㄖㄜ je re re re re rhe re ree reh

ㄖㄣ jen ren ren ren ren rhen ren reen renn

ㄖㄥ jeng reng reng reng reng rheng reng reeng renq

ㄖ jih r r rih ri rhy ry ryy ryh

ㄖㄨㄛ jo ruo rwo ruo ruo rhuo ruo ruoo ruoh

ㄖㄡ jou rou rou rou rou rhou rou roou row

ㄖㄨ ju ru ru ru ru rhu ru ruu ruh

ㄖㄨㄢ juan ruan rwan ruan ruan rhuan ruan roan ruann

ㄖㄨㄟ jui ruei rwei ruei rui rhuei ruei roei ruey

ㄖㄨㄣ jun ruen rwun run run rhuen ruen roen ruenn

ㄖㄨㄥ jung rung rung rong rong rhong rong roong ronq

ㄍㄚ ka ga ga ga ga ga gar gaa gah

ㄎㄚ k`a ka ka ka ka ka kar kaa kah

ㄍㄞ kai gai gai gai gai gai gair gae gay

ㄎㄞ k`ai kai kai kai kai kai kair kae kay

ㄍㄢ kan gan gan gan gan gan garn gaan gann

ㄎㄢ k`an kan kan kan kan kan karn kaan kann

ㄍㄤ kang gang gang gang gang gang garng gaang ganq

ㄎㄤ k`ang kang kang kang kang kang karng kaang kanq

ㄍㄠ kao gau gau gao gao gau gaur gao gaw

ㄎㄠ k`ao kau kau kao kao kau kaur kao kaw

ㄍㄟ kei gei gei gei gei gei geir geei gey

ㄍㄣ ken gen gen gen gen gen gern geen genn

ㄎㄣ k`en ken ken ken ken ken kern keen kenn

ㄍㄥ keng geng geng geng geng geng gerng geeng genq

ㄎㄥ k`eng keng keng keng keng keng kerng keeng kenq

ㄍㄜ ko ge ge ge ge ge ger gee geh

ㄎㄜ k`o ke ke ke ke ke ker kee keh

ㄍㄡ kou gou gou gou gou gou gour goou gow

ㄎㄡ k`ou kou kou kou kou kou kour koou kow

ㄍㄨ ku gu gu gu gu gu gwu guu guh

ㄎㄨ k`u ku ku ku ku ku kwu kuu kuh

ㄍㄨㄚ kua gua gwa gua gua gua gwa goa guah

ㄎㄨㄚ k`ua kua kwa kua kua kua kwa koa kuah

ㄍㄨㄞ kuai guai gwai guai guai guai gwai goai guay

ㄎㄨㄞ k`uai kuai kwai kuai kuai kuai kwai koai kuay

ㄍㄨㄢ kuan guan gwan guan guan guan gwan goan guann

ㄎㄨㄢ k`uan kuan kwan kuan kuan kuan kwan koan kuann

ㄍㄨㄤ kuang guang gwang guang guang guang gwang goang guanq

ㄎㄨㄤ k`uang kuang kwang kuang kuang kuang kwang koang kuanq

ㄍㄨㄟ kuei guei gwei guei gui guei gwei goei guey

ㄎㄨㄟ k`uei kuei kwei kuei kui kuei kwei koei kuey

ㄍㄨㄣ kun guen gwun gun gun guen gwen goen guenn

ㄎㄨㄣ k`un kuen kwen kun kun kuen kwen koen kuenn

ㄍㄨㄥ kung gung gung gong gong gong gorng goong gonq

ㄎㄨㄥ k`ung kung kung kong kong kong korng koong konq

ㄍㄨㄛ kuo guo gwo guo guo guo gwo guoo guoh

ㄎㄨㄛ k`uo kuo kwo kuo kuo kuo kwo kuoo kuoh

ㄌㄚ la la la la la lha la laa lah

ㄌㄞ lai lai lai lai lai lhai lai lae lay

ㄌㄢ lan lan lan lan lan lhan lan laan lann

ㄌㄤ lang lang lang lang lang lhang lang laang lanq

ㄌㄠ lao lau lau lao lao lhau lau lao law

ㄌㄜ le le le le le lhe le lee leh

ㄌㄟ lei lei lei lei lei lhei lei leei ley

ㄌㄥ leng leng leng leng leng lheng leng leeng lenq

ㄌㄧ li li li li li lhi li lii lih

ㄌㄧㄚ lia lia lya lia lia lhia lia lea liah

ㄌㄧㄤ liang liang lyang liang liang lhiang liang leang lianq

ㄌㄧㄠ liao liau lyau liao liao lhiau liau leau liaw

ㄌㄧㄝ lieh lie lye lie lie lhie lie liee lieh

ㄌㄧㄢ lien lian lyan lian lian lhian lian lean liann

ㄌㄧㄣ lin lin lin lin lin lhin lin liin linn

ㄌㄧㄥ ling ling ling ling ling lhing ling liing linq

ㄌㄧㄡ liu liou lyou liou liu lhiou liou leou liow

ㄌㄛ lo lo lo lo lo lo lor loo loh

ㄌㄨㄛ lo luo lwo luo luo lhuo luo luoo luoh

ㄌㄡ lou lou lou lou lou lhou lou loou low

ㄌㄨ lu lu lu lu lu lhu lu luu luh

ㄌㄨㄢ luan luan lwan luan luan lhuan luan loan luann

ㄌㄨㄣ lun luen lwun lun lun lhuen luen loen luenn

ㄌㄨㄥ lung lung lung long long lhong long loong lonq

ㄌㄩ lü liu lyu lyu lü lhiu liu leu liuh

ㄌㄩㄝ lüeh liue lywe lyue lüe lhiue liue leue liueh

ㄌㄩㄣ lün liun lyun lyun lün lhiun liun leun liunn

ㄇㄚ ma ma ma ma ma mha ma maa mah

ㄇㄞ mai mai mai mai mai mhai mai mae may

ㄇㄢ man man man man man mhan man maan mann

ㄇㄤ mang mang mang mang mang mhang mang maang manq

ㄇㄠ mao mau mau mao mao mhau mau mao maw

ㄇㄜ me me me me me me mer mee meh

ㄇㄟ mei mei mei mei mei mhei mei meei mey

ㄇㄣ men men men men men mhen men meen menn

ㄇㄥ meng meng meng meng meng mheng meng meeng menq

ㄇㄧ mi mi mi mi mi mhi mi mii mih

ㄇㄧㄠ miao miau myau miao miao mhiau miau meau miaw

ㄇㄧㄝ mieh mie mye mie mie mhie mie miee mieh

ㄇㄧㄢ mien mian myan mian mian mhian mian mean miann

ㄇㄧㄣ min min min min min mhin min miin minn

ㄇㄧㄥ ming ming ming ming ming mhing ming miing minq

ㄇㄧㄡ miu miou myou miou miu mhiou miou meou miow

ㄇㄛ mo mo mwo mo mo mho mo moo moh

ㄇㄡ mou mou mou mou mou mhou mou moou mow

ㄇㄨ mu mu mu mu mu mhu mu muu muh

ㄋㄚ na na na na na nha na naa nah

ㄋㄞ nai nai nai nai nai nhai nai nae nay

ㄋㄢ nan nan nan nan nan nhan nan naan nann

ㄋㄤ nang nang nang nang nang nhang nang naang nanq

ㄋㄠ nao nau nau nao nao nhau nau nao naw

ㄋㄜ ne ne ne ne ne nhe ne nee neh

ㄋㄟ nei nei nei nei nei nhei nei neei ney

ㄋㄣ nen nen nen nen nen nhen nen neen nenn

ㄋㄥ neng neng neng neng neng nheng neng neeng nenq

ㄋㄧ ni ni ni ni ni nhi ni nii nih

ㄋㄧㄚ nia nia nya nia nia nia niar niaa niah

ㄋㄧㄤ niang niang nyang niang niang nhiang niang neang nianq

ㄋㄧㄠ niao niau nyau niao niao nhiau niau neau niaw

ㄋㄧㄝ nieh nie nye nie nie nhie nie niee nieh

ㄋㄧㄢ nien nian nyan nian nian nhian nian nean niann

ㄋㄧㄣ nin nin nin nin nin nhin nin niin ninn

ㄋㄧㄥ ning ning ning ning ning nhing ning niing ninq

ㄋㄧㄡ niu niou nyou niou niu nhiou niou neou niow

ㄋㄨㄛ no nuo nwo nuo nuo nhuo nuo nuoo nuoh

ㄋㄡ nou nou nou nou nou nhou nou noou now

ㄋㄨ nu nu nu nu nu nhu nu nuu nuh

ㄋㄨㄢ nuan nuan nwan nuan nuan nhuan nuan noan nuann

ㄋㄨㄣ nun nuen nwen nun nun nhuen nuen noen nuenn

ㄋㄨㄥ nung nung nung nong nong nhong nong noong nonq

ㄋㄩ nü niu nyu nyu nü nhiu niu neu niuh

ㄋㄩㄝ nüeh niue nywe nyue nüe nhiue niue neue niueh

ㄡ ou ou ou ou ou ou our oou ow

ㄅㄚ pa ba ba ba ba ba bar baa bah

ㄆㄚ p`a pa pa pa pa pa par paa pah

ㄅㄞ pai bai bai bai bai bai bair bae bay

ㄆㄞ p`ai pai pai pai pai pai pair pae pay

ㄅㄢ pan ban ban ban ban ban barn baan bann

ㄆㄢ p`an pan pan pan pan pan parn paan pann

ㄅㄤ pang bang bang bang bang bang barng baang banq

ㄆㄤ p`ang pang pang pang pang pang parng paang